ÖZET
Hayatı Kısaca
Selanik’e bağlı Usturumca’da 1980 yılında doğmuştur.1914 de Sabiya Hanım ile evlenip 1919’da ABD’ye gidip Colombia Üniversitesi Gazetecilik Fakültesi’nden mezun olmuştur. 1924’de Resimli Ay Dergisi’ni yayınladıktan sonra dergide Nazım Hikmet’in başlattığı Putları Yıkıyoruz yazılarından dolayı tepki aldıktan sonra İstiklal Mahkemesi’nde yargılanarak 3 yıl hapse mahkum edildi. 2.Dünya Savaşı esnasında etkin bir gazeteci haline gelerek, yayınladığı yazılar dolayısı ile aldığı tepkiler yüzünden eşiyle birlikte ülkeyi terketti.
Paris ve Bakü’de yaşadıktan sonra eşinin ölümü dolayısıyla kalıcı olarak Paris’te yaşamaya karar verdi fakat 1977’de İstanbul’a dönerek Cumhuriyet ve Vatan gazetelerinde yazılar yazan Mehmet Zekeriya SERTEL 1980 yılında vefat etmiştir.
UZUN
Hayatı Uzun
Varlıklı bir ailenin çocuğu olup tam adı Mehmet Zekeriya SERTEL’dir. İlköğrenimini Usturumca’da ortaöğrenimini ise Selanik’ten sonra Edirne’de tamamlayıp Selanik’te hukuk mektebine devam etmiştir.
Mesleğine Selanik’te başlayan Sertel ilk olarak İttihak ve Terakki’nin yayın organı olan Rumeli’de yazmaya başlamıştır. Selanik’in işgal edilmesinden sonra İstanbul’a gelerek Tasvir-i Efkar gazetesinde çalışmaya başladıktan sonra İstanbul’da okumakta olduğu Hukuk Mektebi’nden mezun olup Paris’te Sarbonne’ye giderek sosyoloji öğrenimine başladıktan sonra 1.Dünya Savaşı sebebi ile İstanbul’a dönmüştür. 1914 de kendi gazetesi olan Turan’ın yayınlanmaya başlamasıyla birlikte Sabiha Hanım ile evlenerek 1919 yılında ABD’ye gidip Colombia Üniversitesi Gazetecilik Fakültesi’nden mezun olmuştur.
1924 yılında Resimli Ay Dergisi’ni yayınlayarak Sadri Ertem, Suat Derviş, Sabahattin Ali gibi tanınmış kişiler ile birlikte dergisinde yazılar yazıyordu. Dergisindeki yazılar sebebi ile gelen tepkiler sonrasında İstiklal Mahkemesinde yargılandı 3 yıl mahkumiyetinden sonra 1932 yılında Fait Sabri Duran ile beraber Hayat Ansiklopedisi’ni yayınladı. 1936 yılında İş Bankası tarafından çıkarılan Tan Gazetesi’ni Ahmet Emin YALMAN ile beraber satın almıştır.
ABD de yayınlanmakta olan bu gazete ile birlikte yılda 100 kitap eserini örnek alarak Tan Celp Dizisi’ni de yayınlamıştır. Ahmet Emin YALMAN ile birlikte yeni biçimde tekrar yayınlamaya başladılar. Yayınladığı yazılar yüzünden bir kaç kere daha tutuklandı. 1940 yıllarında Tan Gazetesi’nde yazması bir süreliğine engellendi. 1942 yılında ırkçılığa karşı yazdığı yazılar sebebi ile yargılandı. 1943 yılında Basın Genel Müdürlüğü’nden gelen resmi yazılı bir belge ile Tan Gezetesi’nde 1 yıl süre ile yazı paylaşması yasaklandı. 1945 yılında görüşler dergisini çıkarttıktan sonra 4 Aralık 1945 yılında kışkırtma sebebi ile Tan Matbaası yakıldı ve Zekeriya Sertel eşi ile tekrar tutuklandı. Giderek artan siyasi baskılar üzerine eşi ile beraber ülkeyi terkeden Zekeriya SERTEL Paris’e yerleştikten sonra Bakü’de yaşamaya başladı.
1952 yılında eşi ile birlikte Budapeşte’ye gelerek Budapeşte radyosunda çalışmaya başladılar .1953 yılında Budapeşte radyosu Türk Seksiyonu Şefi oldu daha sonra TKP Budapeşte sorumlusu oldu. Eşinin vefatı üzere tekrar Paris’te yaşamaya başladı.
1977 yılı mart aylarında İstanbul’a döndükten sonra Cumhuriyet ve Vatan gazetelerinde paylaşımlarına devam etmiş ve gazete, dergi harici 1968 yılında Mavi Gözlü Dev, Hatırladıklarım 1977 yılında Nazım Hikmet’in Son Yılları eserlerini yayınladı. Zekeriya SERTEL 1980 yılında İstanbul’da vefat etmiştir.