Üzüm Üzüme Baka Baka Kararır
Her insan; bir şeyler paylaşmak, kötü günlerinde yardım ve destek almak, içini dökmek, güzel vakit geçirmek için arkadaşlar edinir veya dostluklar kurar. Arkadaşlık ve dostluk, insanın en temel gereksinimlerinden birisidir. Hiçbir insan hayatı boyunca tek başına yaşamaya, arkadaşsız, dostsuz kalmaya tahammül edemez. Yalnızlık, insanın içine bir hastalık gibi çöker ve onu zamanla yiyip bitirir. Oysa insanlarla iletişim içinde olmak, onlarla güzel şeyler paylaşmak, onlara yardım etmek veya onlardan yardım almak kişiyi psikolojik olarak dinç tutar. Kişinin psikolojik olarak dingin olması, elbette ki beden sağlığını da etkiler.
Arkadaşlık ve dostluk şüphesiz ki güzel değerlerdir. Ancak bu değerleri güzelleştiren şey, arkadaşlığın ve dostluğun güzel insanlarla, iyi insanlarla yapılmasıdır. Güzel insandan, iyi insandan güzellik ve iyilik gelir; fakat aynı şekilde kötü insandan da kötülük ve bela gelir. Bu nedenle kendimize arkadaş veya dost olarak seçeceğimiz kişilerin iyi, ahlaklı, dürüst insanlar olması gerekir. Onlar iyi olmalı ki bizlerden onların bu özelliğinden etkilenip iyi olalım. Zira insanların, huyundan, suyundan, alışkanlıklarından en fazla etkilendiği kişiler arkadaşları olur. Kişi kiminle zaman geçirip, kiminle arkadaşlık yaparsa onların karakterlerinden etkilenmeye ve zamanla onlar gibi olmaya başlar. Mevlana ”Bana arkadaşını söyle, senin kim olduğunu söyleyeyim.” sözünü, tam da bu hususu vurgulamak için söylemiştir. Hakikaten de kişinin arkadaşları ne ise, kişi de odur. Değilse bile bir süre sonra muhakkak o olacaktır. Arkadaşlar arasındaki etkileşimin önemini anlatan birçok atasözü vardır. ”Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan.”, ”İtle yatan bitle kalkar.”, ”Körle yatan şaşı kalkar.” gibi atasözleri bahsedilen atasözlerinin başında gelmektedir. Hemen hepsinde de insanların arkadaşlarından çok etkilendiği, arkadaşlarının kötü huylarını da iyi huylarını da kaptığı anlatılmaktadır.
Madem bizler arkadaşlarımızın her türlü özelliğinden etkileniyor zamanla ona benzemeye başlıyoruz, o zaman yapmamız gereken gayet açıktır. Bize düşen, her daim, iyi insanlarla beraber olmaya çalışmak, insanları iyi tanımadan, özelliklerini bilmeden arkadaş veya dost edinmemektir. Başarılı olmak istiyorsak başarılı insanlarla; dürüst olmak istiyorsak dürüst insanlarla, cömert olmak istiyorsak da cömert insanlarla arkadaşlık yapmamız, kötü özelliklere sahip olan kimselerden uzak durmamız gerekir. Çünkü üzüm üzüme baka baka kararır. Gece, güneş gelince ağarır.