Samipaşazade Sezai Hayatı Eserleri ve Edebi Kişiliği

Samipaşazade Sezai  1859 yılında İstanbul’da doğmuştur. 26 Nisan 1936 yılında ise yine İstanbul’da hayata gözleri kapamıştır. Türk realist, romancı ve öykü yazarıdır. Türk edebiyat tarihindeki ilk gerçekçi romanlardan birisi olan ‘Sergüzeşt’ adlı romanıyla Türk edebiyatının öncü roman yazarlarından birisi olmayı başardı. Pek çok farklı edebi konularda da öncülük eden Samipaşazade Sezai aynı zamanda da Türk edebiyatının modern kısa hikaye kurucularındandır.

Sergüzeşt, (roman), Küçük Şeyler (Öykü), Şir (Oyun), Rumuzu’l-Edep (Sohbet-Eleştiri), İclal (Anı)

Samipaşazade Sezai 1859 yılında İstanbul’da doğmuştur.Tanzimat devrinin ileri gelenlerinden ve Osmanlı Devleti’nin ilk Eğitim Bakanı olan Maarif Nazırı Abdurrahman Sami Paşa’nın ikinci eşi Dilârâyiş Hanım’ın oğludur. Babasının konağında özel eğitim görmüştür. Burada Farsça, Almanca,Fransızca, Arapça; sonrasında Londra’da görevi sırasında da İngilizceyi öğrendi. 20 yaşına kadar herhangi bir resmi görev almamış, bunun yerine edebiyat öğrenmeye devam etti. İlk yazısı 1874 yılında dönemin Kemer Gazetesi’nde, 1879 yılında ise 3 perdelik Şir isimli piyesi yayımlandı. 1880 yılında Evkaf Nezareti Mektubu Kalemi’nin başında bulunan ağabeyinin de isteğiyle burada memurluğa başladı.

Babasının vefatından sonra Londra elçiliğinde ikinci katipliğe atanmış bu süre içerisinde ise İngiliz ve Fransız edebiyatlarını yakından inceleme fırsatı yakalamıştır. 1885 yılında elçilik görevi yapanların şapka giyme yasasına uymadığı için azledildi. Bunun üzerine İstanbul’a dönen Samipaşazade Sezai 1901 yılına kadar burada yaşadı ve özellikle edebi açıdan oldukça verimli bir dönem geçirdi. Dönemim önemli edebiyatçılarından Recaizade Ekrem ve Abdülhk Hamit ile yakın dostluklar kurdu.18 yaşında tanıştığı Namık Kemâl ile sürekli olarak mektuplaşmıştır. Samipaşazade diğer tazminat yazarları gibi fazla eser yazmadı ancak, 1888 yılında yazdığı Sergüzeşt isimli romanıyla Namık Kemal, Ahmet Mithat ve Şemsettin Sami’den sonra Türk Edebiyatındaki ilk romancılardan olmuştur. Alphonse Daudet’in Jak isimli romanını Türkçeye çevirdi. Yazdığı hikâyeleri Küçük Şeyler adındaki bir kitabında topladı. Sergüzeşt eserini yazdıktan sonra 1901’de Paris’e gitmiş ve 1908 yılında Meşrutiyet’in ilanına kadar kaldı. Paris’te Jön Türkler’le tanışmış ve kısa süre sonra da İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne katıldı. Cemiyet içerisinde saygın bir yere geldikten sonra 1902’de yayın hayatına geçen Şüra-ı Ümmet adı yayında Osmanlı Devleti’nin o dönemki politikalarını ve mevcut rejimi eleştiren yazılarını yayınlamıştır. II. Meşrutiyetin ilanından hemen sonra İstanbul’a dönüp Madrid Elçiliği görevini yapmıştır. I. Dünya Savaşı sırasında İsviçre’ye geçmiş 1921 yılından itibaren Türkiye’ye geçip burada yaşamıştır. 1936 yılında zatürreden ölmüştür.

İlk eserinde Namık Kemalin etkisi vardır. Fazla eseri olmasa da hikaye, hatıra, makale ve sohbetleri ile üne kavuşmuştur. Sergüzeşt romanı ile ün yapmıştır. Bu eser Besim Ömer Paşa tarafından Fransızcaya çevrilmiştir. Bu ününden dolayı asıl yeteneği olan hikayecilik konusunda gölgede kalmıştır. Tanzimat döneminin en genç yazarlarındandır. Konularını her zaman yerli hayattan seçmiştir.