ÖZET
Kısaca Hayatı
Nasreddin Hoca 1208 yılında doğmuştur. Orta Çağ döneminde Akşehir ve Konya’da, Selçuklu veya Osmanlı Devleri döneminde var olduğuna inanılan bir mizahi figürdür. Nasreddin Hoca fıkraları ve komik hikâyeleri ile tanınır. Aynı zamanda popülist bir filozoftur. Nasreddin Hoca bilge bir kişiliğe sahiptir. Nasreddin Hoca aynı zamanda hazır cevaplılığı ile de bilinir. Aynı zamanda bir din adamıdır. Akşehirlidir. Yıldırım han zamanında tam şöhretine ulaşmıştır. Fazilet sahibi, hazırcevap, filozof, keramet, din ve dünya işlerini aynı anda yürütebilen bir insandır. Timurlenk ile bir toplantı bile yapmıştır. Timur Han her zaman Nasreddin Hocanın sohbetlerinden çok hoşlanırdı. Sırf Nasreddin hoca sayesinde Timur Han Akşehir’i yağma ettirmemiştir. Hakkında çok fazla fıkra örneği bulunmaktadır.
Nasreddin Hoca, insanlara doğru yolu gösteren bilge bir insan olmuştur. İnsanlara iyilikleri bildiren, doğruya sevk eden ve kötülüklerden koruyan birisi olmuştur. Bunun için sözlerini söylerken her zaman halkın anlayacağı dilden seçmiştir. Cemiyetin ve halkın bozuk yönlerini düzeltmiştir. Nasreddin Hoca’nın Moğol işgali döneminde olan Anadolu halkının çaresiz yazgısı olduğunu yazmıştır Özhan Öztürk.
UZUN
Nasrettin Hoca Hayatı Uzun
Nasreddin Hoca’nın latifelerinin toplandığı eserlerden bir tanesi Londra’da bulunan British Museum’da olan Haza Terceme-ı Nasreddin Efendi Rahme başlıklı yazma eseridir. Ancak bu kitaptaki bazı latifelerin Nasreddin Hocaya ait olmadığı düşünülmektedir. Nasreddin Hoca için düşünmek büyük bir sanattır. Düşünmeyi hayat, ölüm, kader, kaza gibi metafizik konular üzerinde de gerçekleştirmiştir. Mesela kabak fıkrası bunun bir örneği olmuştur.
Nasreddin Hoca, fert ve toplumu her yönüyle çok iyi tanımıştır. İnsanların aile, komşuluk, dostluk ve ticari münasebetlerine ait cemiyette gördüğü aksaklıkları, düzeltmek ve insanlara nasihat etmek maksadıyla onlara düşünmeye teşvik etmiştir. Sosyologların ve psikologların, dönemin önemli insanlarının bile Nasreddin Hoca’dan yardım ve öğüt aldığı bilinmektedir. Nasreddin Hoca hakkında birçok fıkra bulunmaktadır. Nasreddin Hoca’nın günlük hayatında başına gelen olaylar fıkralar halinde yayımlanmıştır. Nasreddin Hoca fıkralarında genellikle ders verici, öğüt verici hikâyeler anlatılmaktadır. Nasreddin Hoca fıkraları batı dillerine de çevrilerek tüm dünyaya yayılmıştır. Nasreddin Hoca elde edinilen bilgilere göre 1284 yılında yaşamını yitirmiştir.
Nasreddin Hoca Edebi Kişiliği
13. yy zamanında Selçuklular döneminde yaşayan bilge ve yüce bir din adamıdır. Önemli bir kişiliktir. İnsanlara her zaman iyi niyeti, dürüstlüğü esprili bir dille anlatmıştır. Dünya görüşünü, birçok hayat olayları karşısında davranışlarını kısa ve öz bir şekilde belirtmiştir. Günlük hayattaki kaygılara ve karşılaşılan sorunlara esprili bir şekilde çözüm yolu bulmuştur. Nasreddin Hocanın günümüze kadar birçok hikâyesi anlatılmıştır. Her geçen yüz yıllarda hikâyesine yeni bir hikâye eklenmiştir. Ancak Nasreddin Hoca’nın kendi yaşadığı hikâyeler dışında bazı komik hikâyeler de Nasreddin Hoca’ya ithaf edilmiştir. Nasreddin Hoca hikâyeleri günümüze kadar gelirken batı dillerine de çevrilerek dünyada da büyük bir yer edinmiştir.