ÖZET
Kısaca Hayatı
İslam dünyasında Eflatunolarak bilinen Platon Yunan filozoftur. Milattan Önce 427 yılında doğmuştur. Antik klasik Yunan filozofudur. Aynı zamanda matematikçi ve batı dünyasındaki ilk yükseköğretim kurumu olan Atina Akademisi’nin kurucularındandır. Bu akademi günümüzdeki üniversiteye denk gelir. Aynı zamanda üniversitenin ilk oluşumu olarak kabul edilmektedir. Hocası Sokrates’tir. Öğrencisi ise Aristoteles’tir. Platon Aristoteles ve Sokrates ile birlikte bilim ve batı felsefesinin temellerini atmıştır.
Platon felsefesi beş temel teori içinde toplanılabilir. Bunlar “idealar”, “bilgi”, “ruhun ölümsüzlüğü”, “evrendoğum”, “devlet”tir. Platon bütün hayatı boyunca hocası olan Sokrates’ten çok şey öğrenmiştir. Onsan edindiği ilhamlarla gerçek bir ahlakçı olarak kalmıştır. Sokrates ve Platon’a göre felsefenin temeli insanın mutluluğu ve yetkin hayatının teminidir. Erdemin özünün idealar dünyasından geldiğine inanır. Ona göre erdemin temeli bilgi, özü ise idealardır.
Platon uzun süreler boyunca bu teorik yapıyı düşünmüştür.
Eserleri
Charmides, Euthydemos, Euthyphron, Gorgias, Ion, Kratylos, Kritias, Kriton, Laches, Lysis, Menexenos, Menon, Nomoi, Parmenides, Phaidon,Phaidros, Philebos, Politeia, Politikos, Protagoras, Sophistes, Symposion, Theaitetos, Timaios
UZUN
Eflatun (Platon) Hayatı Uzun
Platon’a göre 4 ana erdem vardır.
Bilgelik: İdarecilerin erdemidir.
Cesaret ve yiğitlik: koruyucu kesimin erdemidir.
Ölçülülük: Üreten kesimlerin erdemidir.
Adalet: Bütün sınıflarla ilgili bir erdemdir.
Platon’un bilgi teorisinin çıkış noktası hiç tartışmasız Protogoras’ tır. Bir şeyi ilk bulan ilk bilen kişi daima ön plandadır. Bir şeyi bilen ilk kişi, onu algılayan kişidir. Bu yüzden Platon’ a göre “insan her şeyin ölçüsüdür”. Protogoras’a göre “Algı, daima var olan bir şeydir. Bilgi olduğu için de şaşmaz”. Platon bunun yanı sına akış kuramı da bulunmaktadır. Platon akış kuramını bu görüşe katar ve uyarlar. Akış kuramı ise Herakleitos’un şu sözünden gelmektedir. “Var dediğimiz her şey, gerçekte oluş sürecinde olan bir nesnedir”.
Platon’un idealar kuramı ise bu bilgi sayesinde doğmuştur. İdealar kuramı episteme anlayışından doğmuştur. Bu kuram mantık içerikli olmasının yanı sıra metafizik içeriklidir. İdealar dünyasından gelen ruh ile insan bedeni birleşerek asıl yurduna kavuşacaktır. Aslında şu anda yaşadığımız yaşadığımız hayat idealar dünyasının bir yansımasıdır.
Yeryüzü idealara benzer. Yeryüzündeki her nesne idealar dünyasının bir parçasıdır. Bunun irdelenmesi Platon’u sevgi kavramına götürmüştür. Yani Eros’a götürmüştür. Gerçeklere varabilmemiz için yaşadığımız ve idealardan pay almış olan bu dünyayı objektif kriterler çerçevesinde algıladığımız zaman gerçekleşecektir. Bunun en çarpıcı örneği ise “güzel” kavramıdır. Platon’a göre sevgi güzele yönelmektir. Platon sevgiyi, bütün ölümlülerde yani canlı varlıklarda rastlanan bir ölümsüzlük çabası olarak tanımlamaktadır. Bazı yerlerde ise sevgi, güzelliklere erişmek, ulaşabilmek için kullanılır. MÖ 347 yılında hayatını kaybetmiştir.
Eflatun (Platon) Edebi Kişiliği
Batı edebiyatının en önemli temsilcilerinden kabul edilir. Hocası Sokrates ve öğrencisi Aristoteles ile birlikte bu akımın öncüsüdür.
Ahlak ve erdem üzerine düşünceler geliştirmiştir. Bu düşüncelerini devlet – toplum – birey ilişkisi içinde açıklar. Sokrates gibi sokak ve Pazar yerlerinde ders vermek yerine okula açarak burada ders vermiştir. Burada seçkin öğrenciler yetiştirmiştir. Böylelikle Atina Akademisini kurarak kendi düşüncelerini gelecek nesillere aktaracak olan öğrenciler yetiştirmiştir. En büyük amacı öğrencilerine kendi bilgilerini aşılayarak onları filozof yönetici haline getirmektir. Bu yüzdendir ki siyaset ve ahlaka önem vermiştir. Ancak bunları mantık ve matematik ile temellendirerek yapmıştır. Mantıksız olan şeyleri reddetmiştir. Mantıklı gelen şeyleri kabul ederek öğrencilerine de aktarmıştır