ÖZET
1844 yılında İstanbul’un Tophane semtinde dünyaya gelmiştir. Babası Bezci Süleyman Ağa, annesi bekâr çamaşırı diken Nafise Hanımdır. Annesinin ilk evliliğinden bir ağabeyi (İbrahim) ve üç kardeşi vardır. (Halime, Şerife, İsmet) 6-7 yaşlarında babasını kaybetmiştir ve ailesi geçi zorluğuna düşmüştür. Ailesi ile babasının kaza müdür olarak görev yaptığı Vidin’e gitmiştir. Burada mahalle mektebinde öğrenim görmeye başlamıştır. Ertesi yıl İstanbul’a dönerek öğrenimine Tophane Sıbyan Mektebi’nde devam etmiştir. 1861’de ağabeyi yeniden Vidin’e atanmıştır ve Ahmet Mithat Efendi ağabeyinin yanına giderek Niş Kasabasında üç yıllık Niş Rüştiyesini bitirmiştir.
Eserleri: Hasan Mellah yahud Sır İçinde Esrar(1874), Dünyaya İkinci Geliş yahur İstanbul’da Neler Olmuş(1875), Hüseyin Fellah(1875), Eflatun Bey ile Rakım Efendi(1875), Karı-Koca Masalı(1875), Paris’te bir Türk(1876), Çengi(1877,oyun), Süleyman Musuli(1877), Yeryüzünde Bir Melek(1879), Henüz On Yedi Yaşında(1881), Karnaval(1881), Amiral Bing(1881), Vah(1882), Vah!(1882), Acaib-i Âlem(1882), Dürdane Hanım(1882), Esrar-ı Cinayat(1884), Cellad(1884), Volter Yirmi Yaşında(1884), Hayret(1885), Çinli Han(1885), Çingene(1886), Demir Bey Yahud İnkışaf-ı Esrar(1887), Fenni Bir Roman Yahud Amerika Doktorları (1888), Haydut Montari(1888), Gürcü Kızı yahud İntikam (1888), Nedamet mi? Heyhat(1889)
UZUN
Ahmet Mithat Efendi Hayatı Uzun
Tuna Valisi olarak atanıp ağabeyini vilayet merkezi Rusçuk’a getirtmesinden sonra kendisi de Rusçuk’ta bir devlet dairesine memur olarak atanmıştır. Memuriyet yıllarında Arapça, Farsça ve Fransızcasını ilerletmiştir. Bunu takdir eden Mithat Paşa ona kendi adını vermiştir. Böylelikle Ahmet isminin yanına Mithat ismi gelmiştir. Memuriyet dönemlerinde Tuna Gazetesi’nin yazı işlerine yardımcılık yapmıştır.
1866’da ağabeyinin yanına, Sofya’ya tercümanlık için gitmiştir. Sofya’da ailesinin isteğiyle evlendirilmiştir. Kısa süre sonra tekrar Rusçuk’a dönmüştür. 1868’de Tuna Gazetesi’ne yazar olarak göreve başlamıştır ve gazetenin başyazarı olmuştur.
Şura-yı Devlet Reisi olan Mithat Paşa 1869 yılında Bağdat Valiliği’ne tayin olmuştur. Kendisinin isteği üzerine Ahmet Mithat’ı da yanında götürerek Zevra gazetesinin başına geçirmiştir. Gazete yönetmenliği yaparken sanat okulu öğrencileri için fen bilgileri kitabı hazırlamıştır. Kitabı, Maarif Nezareti’nin yarışmasında ödül kazanmıştır.
Ağabeyi öldükten sonra ailesinin geçimini üstlenmiştir. Çeşitli gazetelerde çalışmıştır. Namık Kemal ile tanışarak, Namık Kemal’in yayınlamaya başladığı İbret gazetesinin sürekli yazarları arasına girmiştir. Duvardan Bir Sevda adlı makalesi nedeniyle dinsizlikle suçlanmıştır. Bu yüzden Rodos’a sürülmüştür.
38 ay süren sürgün sırasında çok sayıda eser yayınlamış, çocuklara ders vermiştir. Medreseyi Süleymaniye İlkokulunu açmıştır. Çıkan af sonucu İstanbul’a geri dönmüştür.
Döndükten sonra gazetecilik, romancılık ve yayıncılığa devam etmiştir. İttihat Gazetesini çıkartmıştır. Osmanlı Sarayı desteğiyle Tercüman-ı Hakikat gazetesini yayımlamaya başlamıştır. Bu dönemde annesinin kız kardeşinin kızı olan, Fitnat Hanıma âşık olmuştur. Aralarındaki mektuplaşma kitap olmuştur.
Yazar, II. Meşrutiyet Döneminde yaş sebebiyle emekli olmuştur. Darülmuallimat’ta dersler vermiş, yazı hayatından çekilmiştir. Darüşşafaka’da gönüllü öğretmenlik yapmıştır. 28 Aralık 1912’de Darüşşafaka’da nöbetçi olduğu sırada, kalp durmasından hayatını kaybetmiştir. Fatih Camii Mezarlığı’na defnedilmiştir.
Edebi Kişiliği
Ölümüne dek iki yüzden fazla eser yayımlayan Ahmet Mithat, Türk edebiyatının önemli kişiliklerindendir. En büyük arzusu kitap okuyan bit toplum yaratmaktır. Çoğunlukla hitap etmektir. Dertlerine tercüman olmak kaygısıyla çok sayıda eser vermiştir kırk beygir gücünde yazı makinesi” olarak tanınmıştır. Eserlerinde Avrupa’nın çalışkanlığını överken, Osmanlı Devletinin ahlaki değerlerini koruması gerektiğini vurgulamıştır.